بیماریها و اختلالات صفراوی در کودکان: علل، علائم و درمان
- 1404 آذر 8, شنبه
- مطالب آموزشی
- 0 نظر
- 17 بازدید
مقدمه
صفرا، مایعی است که توسط کبد تولید و در کیسه صفرا ذخیره میشود و نقش اصلی آن هضم چربیها و جذب ویتامینهای محلول در چربی است.
در کودکان، اختلالات صفراوی ممکن است باعث مشکلات گوارشی، سوءتغذیه و عوارض طولانیمدت شود.
این بیماریها شامل سنگ کیسه صفرا، التهاب مجاری صفراوی، انسداد یا اختلالات مادرزادی میشوند.
شناخت علائم، روشهای تشخیص و درمان، نقش مهمی در سلامت کودکان دارد.
صفرا و عملکرد آن
صفرا شامل صفراوی، نمکهای صفراوی، کلسترول و بیلیروبین است. عملکرد اصلی آن:
کمک به هضم و جذب چربیها
انتقال ویتامینهای A، D، E و K
دفع مواد زائد متابولیک از بدن
هر اختلال در تولید، ذخیره یا جریان صفرا میتواند عملکرد گوارشی و سلامت کودک را تحت تأثیر قرار دهد.
بیماریها و اختلالات شایع صفراوی در کودکان
۱. سنگ کیسه صفرا
تجمع مواد جامد در کیسه صفرا باعث ایجاد سنگ میشود
علائم شامل درد در ناحیه بالای شکم، تهوع، استفراغ و گاه زردی است
در برخی کودکان بدون علامت است و به صورت تصادفی تشخیص داده میشود
۲. التهاب مجاری صفراوی (کلانژیت)
عفونت یا التهاب مجاری صفراوی میتواند باعث زردی، تب و درد شکم شود
نیاز به تشخیص سریع و درمان آنتیبیوتیکی دارد
۳. انسداد مجاری صفراوی
ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشد
باعث زردی طول کشیده، مدفوع کمرنگ و سوءتغذیه میشود
۴. اختلالات مادرزادی کیسه صفرا و مجاری صفراوی
برخی کودکان با مشکلات ساختاری مانند آتزی یا هیپوپلازی مجاری صفراوی متولد میشوند
این اختلالات میتواند جریان صفرا را مختل کند و منجر به آسیب کبدی شود
۵. مشکلات عملکردی کیسه صفرا
گاهی کیسه صفرا به خوبی منقبض نمیشود و باعث درد شکمی پس از غذا یا سوءهاضمه میشود
علائم بیماریهای صفراوی در کودکان
درد شکم در ناحیه بالای راست یا پشت
تهوع و استفراغ بعد از وعدههای غذایی چرب
زردی پوست و چشمها
مدفوع کمرنگ یا چرب
کاهش اشتها و وزن
در موارد شدید، تب و خستگی شدید
تشخیص به موقع این علائم باعث جلوگیری از آسیب کبدی و سوءتغذیه میشود.
روشهای تشخیص اختلالات صفراوی
۱. معاینه بالینی و تاریخچه دقیق
بررسی درد، تهوع و رنگ پوست
پرسش درباره عادات غذایی و سابقه خانوادگی
۲. آزمایشهای خون
اندازهگیری سطح بیلیروبین و آنزیمهای کبدی
بررسی التهاب و اختلال عملکرد کبد
۳. تصویربرداری
سونوگرافی کیسه صفرا و مجاری صفراوی
گاهی MRI یا CT برای بررسی انسداد یا سنگ
۴. تست عملکرد کیسه صفرا
بررسی حرکت و تخلیه صفرا بعد از غذا
در موارد مشکوک به اختلال عملکرد
راهکارهای درمانی
۱. اصلاح رژیم غذایی
کاهش مصرف چربیهای سنگین و غذاهای فرآوریشده
مصرف وعدههای کوچک و مکرر
افزودن فیبر و مایعات کافی
۲. دارو درمانی
داروهای محلول در صفرا برای حل سنگها در برخی موارد
آنتیبیوتیکها برای عفونت مجاری صفراوی
۳. جراحی
در موارد سنگ بزرگ، انسداد یا ناهنجاریهای مادرزادی
جراحی لاپاروسکوپی برای برداشتن سنگ یا اصلاح ساختار
۴. پایش طولانیمدت
بررسی رشد و وزن کودک
پایش آزمایشهای کبدی و عملکرد صفراوی
۵. مراقبت والدین
توجه به درد پس از وعدههای غذایی
گزارش زردی، تغییر رنگ مدفوع یا کاهش اشتها
همکاری نزدیک با فوق تخصص گوارش کودکان
نکات مهم برای والدین
بیماریهای صفراوی در کودکان اغلب بدون علامت هستند و تشخیص به موقع ضروری است
رعایت رژیم غذایی و پیگیری درمان پزشکی باعث جلوگیری از عوارض طولانیمدت میشود
والدین باید تغییرات وزن، رنگ پوست و عادات غذایی کودک را تحت نظر داشته باشند
جمعبندی
اختلالات و بیماریهای صفراوی در کودکان میتواند منجر به درد شکم، سوءتغذیه و آسیب کبدی شود.
تشخیص زودهنگام، اصلاح رژیم غذایی، درمان دارویی یا جراحی و پایش طولانیمدت، کلید سلامت کودک است.
والدین با همراهی پزشک متخصص و توجه به علائم میتوانند رشد و کیفیت زندگی کودک را تضمین کنند.
