ریفلاکس نوزادی یکی از شایع‌ترین مشکلات دوران شیرخوارگی است که والدین بسیاری در اصفهان و سراسر ایران با آن مواجه می‌شوند. 

هرچند این وضعیت معمولاً بی‌خطر است، اما می‌تواند باعث نگرانی و استرس والدین شود، مخصوصاً زمانی که کودک شما بعد از هر شیرخوردن بالا می‌آورد یا بی‌قرار است. 

در این مقاله، به بررسی کامل رفلاکس نوزادی، علل، علائم، روش‌های تشخیص، درمان و مراقبت‌های خانگی می‌پردازیم 

---

 
 رفلاکس نوزادی چیست؟ 

ریفلاکس نوزادی به حالتی گفته می‌شود که محتویات معده نوزاد به سمت مری بازمی‌گردد. 

این مسئله در اکثر نوزادان سالم رخ می‌دهد و بخشی از فرآیند طبیعی رشد سیستم گوارشی است. 

اسفنکتر تحتانی مری، که وظیفه جلوگیری از بازگشت محتویات معده را دارد، در نوزادان هنوز کامل نشده است. 

به همین دلیل، ریفلاکس در چند ماه اول زندگی بسیار شایع است. 

ریفلاکس معمولاً تا سن ۱۲ ماهگی کاهش می‌یابد و بسیاری از کودکان بدون نیاز به درمان خاصی، از این مشکل عبور می‌کنند. 

اما در مواردی که علائم شدید باشند، مانند کاهش وزن، مشکلات تنفسی یا استفراغ مکرر، نیاز به بررسی و درمان پزشکی وجود دارد. 

--- 

 علل بروز رفلاکس در نوزادان 

 

 ۱. تکامل ناقص سیستم گوارشی 

همان‌طور که گفته شد، اسفنکتر تحتانی مری نوزادان به‌طور کامل تکامل نیافته است. این عدم تکامل باعث می‌شود معده نتواند محتویات خود را به‌طور کامل در جای خود نگه دارد و بخشی از شیر یا غذا به مری بازگردد. 

۲. تغذیه بیش از حد یا سریع 

شیردهی با حجم زیاد یا سریع می‌تواند فشار معده را افزایش دهد و منجر به رفلاکس شود. توصیه می‌شود وعده‌های کوچک‌تر ولی مکرر به نوزاد داده شود تا فشار بر معده کاهش یابد. 

 ۳. حساسیت به پروتئین شیر گاو 

برخی نوزادان به پروتئین موجود در شیر گاو حساسیت دارند. این حساسیت می‌تواند باعث التهاب معده و بروز علائم رفلاکس شود.

 در چنین مواردی، پزشک ممکن است پیشنهاد دهد شیر مادر یا شیر خشک مخصوص بدون پروتئین گاوی مصرف شود. 

۴. مشکلات دیگر 

عوامل دیگری مانند بیماری‌های عصبی، نقص‌های آناتومیک یا مشکلات متابولیک نیز می‌توانند در بروز رفلاکس نقش داشته باشند، هرچند این موارد نادر هستند. 

--- 

 علائم شایع رفلاکس نوزادی 

 

شناخت علائم رفلاکس در نوزادان اهمیت زیادی دارد تا والدین بتوانند به‌موقع اقدام کنند. علائم رایج عبارتند از: 

* تف کردن یا استفراغ پس از تغذیه: این نشانه شایع‌ترین علامت رفلاکس است و معمولاً بی‌ضرر است. 
* بی‌قراری یا گریه‌های طولانی: نوزادی که رفلاکس دارد ممکن است بعد از شیرخوردن بی‌قرار شود و به‌سختی آرام گیرد. 
* سرفه، خس‌خس یا عفونت‌های مکرر تنفسی: بازگشت محتویات معده به مری یا حتی گلو می‌تواند باعث تحریک راه‌های هوایی شود. 
* مشکلات تغذیه یا کاهش وزن: در موارد شدیدتر، نوزاد ممکن است از تغذیه امتناع کند یا وزن کافی نگیرد. 

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به ویژه کاهش وزن یا مشکلات تنفسی، مراجعه به پزشک ضروری است. 

--- 

 روش‌های تشخیص رفلاکس 

 

تشخیص رفلاکس نوزادی معمولاً بر اساس تاریخچه پزشکی و معاینه بالینی انجام می‌شود. پزشک متخصص اطفال در اصفهان یا سایر شهرها معمولاً این مراحل را دنبال می‌کند: 

1. بررسی علائم بالینی: مشاهده علائم تکرارشونده رفلاکس و ارزیابی وضعیت رشد نوزاد. 
2. تاریخچه تغذیه: نوع و حجم شیر، دفعات تغذیه و زمان بروز علائم بررسی می‌شود. 
3. آزمایشات تکمیلی در صورت نیاز: در موارد شدید یا غیرمعمول، ممکن است انجام آزمایشاتی مانند بررسی pH مری، آندوسکوپی یا تصویربرداری معده توصیه شود. 

تشخیص دقیق، به والدین کمک می‌کند تا روش درمانی مناسب و کم‌خطر برای نوزاد خود انتخاب کنند. 

--- 

 درمان رفلاکس نوزادی 

 

 تغییرات در تغذیه و مراقبت‌های خانگی 

در بسیاری از موارد، تنها با اصلاح شیوه تغذیه و مراقبت‌های خانگی می‌توان رفلاکس نوزادی را کنترل کرد: 

* تغذیه با حجم کمتر و دفعات بیشتر 
* نگه داشتن نوزاد در حالت عمودی پس از شیر خوردن حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه 
* آروغ زدن منظم حین و بعد از تغذیه 
* استفاده از پوزیشن شیب‌دار هنگام خواب، با رعایت ایمنی کامل 

 دارو درمانی 

در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است داروهای مهارکننده اسید یا داروهایی که سرعت تخلیه معده را افزایش می‌دهند، تجویز کند. 

این داروها معمولاً در کوتاه‌مدت استفاده می‌شوند و با نظر پزشک متخصص اطفال توصیه می‌شوند. 

 درمان جراحی 

جراحی در موارد نادر و زمانی که سایر روش‌ها مؤثر نباشند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

این روش معمولاً تنها در نوزادانی که با کاهش وزن شدید، مشکلات تنفسی یا آسیب به مری مواجه هستند، پیشنهاد می‌شود. 

--- 
 

رفلاکس نوزادی در اصفهان 

 

پیشگیری و مراقبت 

اگرچه رفلاکس نوزادی کاملاً قابل پیشگیری نیست، رعایت نکات زیر می‌تواند شدت علائم را کاهش دهد: 

* شیر دادن به دفعات کمتر و حجم کمتر 
* نگه داشتن نوزاد در حالت عمودی پس از تغذیه 
* رعایت آروغ زدن منظم 
* پرهیز از فشار روی شکم نوزاد هنگام بازی یا جابه‌جایی 
* انتخاب شیر خشک مناسب یا اصلاح رژیم مادر در صورت شیر دادن 

---

 

 نتیجه‌گیری 

 

ریفلاکس نوزادی یک وضعیت شایع و معمولاً بی‌خطر است که با رشد کودک بهبود می‌یابد. 

والدین در اصفهان می‌توانند با رعایت نکات تغذیه‌ای و مراقبتی، بسیاری از علائم رفلاکس را مدیریت کنند. 

در موارد شدید یا غیرعادی، مراجعه به پزشک متخصص اطفال ضروری است تا کودک سلامت و رشد طبیعی خود را حفظ کند.

شیوا سادات خلیفه سلطانی

فوق تخصص گوارش اطفال اصفهان

سوابق علمی و تخصصی:
بورد تخصص بیماری‌های کودکان و نوجوانان
 
بورد فوق تخصصی گوارش و کبد کودکان از دانشگاه تهران
 
عضو انجمن گوارش و کبد کودکان ایران
 
عضو انجمن بیماری سلیاک و CF (سیستیک فیبروز) کودکان ایران

خدمات تخصصی دکتر شیوا سادات خلیفه سلطانی:

 گوارش و کبد کودکان1. 

مراقبت‌ها و مشکلات شایع نوزادان و کودکان
کولیک نوزادی (گریه یا بی‌قراری بیش از حد)
زردی طول کشیده نوزادی
ریفلاکس نوزادی و شیرخوارگی
عدم رشد وزن و قد مناسب شیرخواران و کودکان
استفراغ‌های متناوب و طول کشیده
اسهال حاد، طول کشیده و مزمن
یبوست مزمن
دل دردهای شکمی حاد و مزمن
مشکلات بلع (بلع دردناک، گیر کردن لقمه غذا و …)
نفخ و اتساع شکم در کودکان
خونریزی‌های گوارشی در کودکان

حساسیت‌های غذایی2.

 بیماری‌های کبدی و گوارشی تخصصی
بیماری‌های کبدی: هپاتیت ویروسی، اتوایمیون، متابولیک
بیماری‌های التهابی روده: کرون و کولیت اولسرو
سلیاک و CF (سیستیک فیبروز)

 3. اقدامات تشخیصی و درمانی پیشرفته

اندوسکوپی تشخیصی:

 تشخیص زخم‌های گوارشی، باکتری معده، تنگی‌های گوارشی، حساسیت‌های غذایی و التهابات گوارشی
برداشتن پولیپ‌های دستگاه گوارش با کلونوسکوپ
گاستروستومی اندوسکوپیک (تعبیه لوله) جهت تغذیه بیماران خاص
خارج کردن جسم خارجی از معده با اندوسکوپ

 
آدرس مطب :خیابان شریعتی غربی،کوچه بهار(۱۸),مجتمع پزشکی حکیمان.طبقه سوم 

شماره تماس مطب: 

03136249622 

03136260137 

اینستاگرام: 
Dr.shiva.khalifehsoltani