سلام به شما والدین گرامی.

حتماً برای شما هم پیش آمده که با علائم گوارشی در فرزند دلبندتان مواجه شده‌اید و سوالات زیادی در ذهنتان شکل گرفته است.

از یک دل‌درد ساده گرفته تا مشکلات پیچیده‌تر، دستگاه گوارش کودکان دنیای خاص و حساسی دارد که نیاز به توجه و مراقبت ویژه دارد.
در این مقاله، به پرتکرارترین سوالات شما در زمینه مشکلات گوارشی کودکان پاسخ می‌دهیم و تلاش می‌کنیم تا با زبانی ساده، اطلاعاتی تخصصی و کاربردی در اختیارتان قرار دهیم.

این پاسخ‌ها، حاصل سال‌ها تجربه در زمینه فوق تخصص گوارش کودکان است و هدف آن کمک به شما برای شناخت بهتر علائم و تصمیم‌گیری درست برای سلامتی فرزندتان است.
 

۱. چه زمانی باید کودک را برای مشکلات گوارشی به فوق تخصص گوارش کودکان ببریم؟

این یکی از مهم‌ترین سوالاتی است که ذهن والدین را درگیر می‌کند.

دردهای شکمی، اسهال یا یبوست‌های گذرا معمولاً جای نگرانی ندارند و با مراقبت‌های خانگی برطرف می‌شوند.

اما برخی علائم، نشانه‌های هشدار هستند که مراجعه به یک متخصص را ضروری می‌سازند.
این علائم عبارتند از:
 

• 
  درد شکم مداوم یا مکرر: اگر درد شکم کودک شما بیش از چند روز طول بکشد، او را از خواب بیدار کند یا باعث اختلال در فعالیت‌های روزانه‌اش شود.
  
  کاهش وزن یا اختلال در رشد: اگر فرزند شما به اندازه کافی وزن اضافه نمی‌کند یا نمودار رشد او افت کرده است.
  
  وجود خون در مدفوع یا استفراغ: حتی مقادیر کم خون نیز باید جدی گرفته شود. مدفوع سیاه رنگ و قیری نیز می‌تواند نشان‌دهنده خونریزی از قسمت‌های فوقانی دستگاه گوارش باشد.
  
  استفراغ‌های مکرر و شدید: به خصوص اگر با استفراغ‌های جهنده یا رنگی (سبز، زرد) همراه باشد.
  
  اسهال یا یبوست مزمن: اگر اسهال یا یبوست کودک شما بیش از دو هفته ادامه داشته باشد و به درمان‌های خانگی پاسخ ندهد.
  
  مشکلات بلع: کودک شما در بلع غذا مشکل دارد یا از غذا خوردن امتناع می‌کند.

۲. شایع‌ترین مشکلات گوارشی در کودکان کدامند؟

دستگاه گوارش کودکان مستعد مشکلات متعددی است که برخی از آن‌ها بسیار شایع هستند.

شناخت این مشکلات به شما کمک می‌کند تا با آمادگی بیشتری به پزشک مراجعه کنید.

یبوست: شایع‌ترین مشکل گوارشی در کودکان است که با کاهش دفعات اجابت مزاج (کمتر از سه بار در هفته)، مدفوع سفت و دردناک، و تلاش زیاد کودک برای دفع مشخص می‌شود.

رفلاکس معده به مری (GER): در نوزادان بسیار شایع است و به بالا آمدن محتویات معده به مری گفته می‌شود.

در اغلب موارد با بزرگ‌تر شدن کودک برطرف می‌شود، اما اگر با علائمی مانند وزن نگرفتن یا مشکلات تنفسی همراه باشد، نیاز به پیگیری دارد.

سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS): این بیماری در کودکان نیز دیده می‌شود و با دردهای شکمی مکرر و تغییر در الگوی اجابت مزاج (یبوست یا اسهال) مشخص می‌شود.

IBS یک بیماری عملکردی است، به این معنی که با وجود علائم، آسیب ساختاری در روده وجود ندارد.

آلرژی‌های غذایی و عدم تحمل‌های غذایی: آلرژی به پروتئین شیر گاو، گندم (بیماری سلیاک) و لاکتوز از جمله مواردی هستند که می‌توانند باعث دل‌درد، اسهال، نفخ و سایر علائم گوارشی شوند.

بیماری‌های التهابی روده (IBD): مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو که با التهاب مزمن در دستگاه گوارش همراه هستند.

این بیماری‌ها علائمی مانند درد شکم، اسهال خونی، کاهش وزن و تب را ایجاد می‌کنند.

۳. تفاوت بین آلرژی به پروتئین شیر گاو و عدم تحمل لاکتوز چیست؟

این دو مشکل اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند، اما تفاوت‌های مهمی دارند.

آلرژی به پروتئین شیر گاو: یک واکنش سیستم ایمنی بدن به پروتئین‌های موجود در شیر است که می‌تواند علائم گوارشی، پوستی (مانند کهیر و اگزما) و حتی تنفسی ایجاد کند. این واکنش معمولاً در سنین پایین رخ می‌دهد.

عدم تحمل لاکتوز: یک مشکل هضمی است که به دلیل کمبود آنزیم لاکتاز رخ می‌دهد.

این آنزیم برای هضم قند موجود در شیر (لاکتوز) ضروری است. علائم آن اغلب محدود به سیستم گوارش است و شامل نفخ، گاز و اسهال پس از مصرف محصولات لبنی می‌شود.

۴. چگونه می‌توان یبوست مزمن را در کودکان درمان کرد؟

درمان یبوست مزمن در کودکان یک فرآیند چند مرحله‌ای است.

اولین گام، بررسی دقیق علت زمینه‌ای توسط پزشک است.

سپس، برنامه درمانی شامل موارد زیر خواهد بود:

تغییرات رژیم غذایی: افزایش مصرف فیبر از طریق میوه‌ها (آلو، گلابی، سیب)، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل.

همچنین، اطمینان از مصرف کافی مایعات (به‌ویژه آب) بسیار مهم است.

درمان‌های دارویی: در صورت نیاز، پزشک ممکن است داروهای ملین یا نرم‌کننده مدفوع را تجویز کند.

این داروها تحت نظارت پزشک و با دوز مناسب برای کودک ایمن هستند.

آموزش رفتار صحیح: آموزش به کودک برای رفتن به دستشویی در زمان‌های مشخص (مثلاً پس از هر وعده غذایی) و تشویق او به فعالیت فیزیکی می‌تواند به بهبود عملکرد روده کمک کند.

۵. آیا رفلاکس معده در نوزادان همیشه نیاز به درمان دارویی دارد؟

خیر. در اغلب موارد، رفلاکس نوزادان یک پدیده کاملاً طبیعی است که به دلیل رشد ناکامل اسفنکتر مری رخ می‌دهد.

این نوع رفلاکس که به "رفلاکس فیزیولوژیک" معروف است، معمولاً تا ۱۲ تا ۱۸ ماهگی به خودی خود بهبود می‌یابد.

در این موارد، درمان دارویی نیاز نیست و تنها با تغییرات در روش شیردهی یا تغذیه می‌توان به کنترل آن کمک کرد.

با این حال، اگر رفلاکس شدید باشد و با علائمی مانند وزن نگرفتن، بی‌قراری شدید، یا مشکلات تنفسی همراه باشد، به "بیماری رفلاکس معده به مری" (GERD) تبدیل شده است.

این وضعیت نیاز به ارزیابی و درمان دارویی توسط پزشک فوق تخصص گوارش کودکان دارد.

۶. آیا بیماری سلیاک در کودکان قابل درمان است؟

بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی است که در آن بدن به پروتئین گلوتن (موجود در گندم، جو و چاودار) واکنش نشان می‌دهد و به پرزهای روده کوچک آسیب می‌رساند.

این بیماری درمانی قطعی ندارد، اما کاملاً قابل کنترل است.

با حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی، پرزهای روده به تدریج ترمیم می‌شوند و علائم بیماری از بین می‌روند.

والدین باید به دقت بر رژیم غذایی کودک نظارت داشته باشند تا از مصرف هرگونه ماده حاوی گلوتن جلوگیری کنند.

این رژیم غذایی مادام‌العمر است و باید با دقت رعایت شود تا از عوارض طولانی‌مدت بیماری جلوگیری شود.

فرزند شما، ارزشمندترین سرمایه شماست.

این سوالات و پاسخ‌ها تنها بخش کوچکی از دنیای پیچیده مشکلات گوارشی در کودکان هستند.

هر کودکی شرایط منحصر به فرد خود را دارد و آنچه برای یک کودک مؤثر است، ممکن است برای دیگری مناسب نباشد.

مهم‌ترین کاری که شما به عنوان والدین می‌توانید انجام دهید، این است که به علائم فرزندتان توجه کنید و آن‌ها را جدی بگیرید.

اگر علائم هشداردهنده را مشاهده کردید یا سوالی در ذهنتان باقی ماند، به جای جستجوهای بی‌پایان در اینترنت، با یک فوق تخصص گوارش کودکان مشورت کنید.

یک متخصص با دانش و تجربه کافی می‌تواند با معاینه دقیق، تشخیص صحیح را انجام داده و بهترین مسیر درمانی را برای فرزند دلبندتان ترسیم کند.

سلامتی و شادابی فرزندتان، بزرگترین پاداش برای شماست.

با مراجعه به پزشک، آینده‌ای سالم‌تر را برای او تضمین کنید و با آرامش خاطر از لحظات کودکی او لذت ببرید.

شیوا سادات خلیفه سلطانی

فوق تخصص گوارش اطفال اصفهان

سوابق علمی و تخصصی:
بورد تخصص بیماری‌های کودکان و نوجوانان
 
بورد فوق تخصصی گوارش و کبد کودکان از دانشگاه تهران
 
عضو انجمن گوارش و کبد کودکان ایران
 
عضو انجمن بیماری سلیاک و CF (سیستیک فیبروز) کودکان ایران

خدمات تخصصی دکتر شیوا سادات خلیفه سلطانی:

 گوارش و کبد کودکان1. 

مراقبت‌ها و مشکلات شایع نوزادان و کودکان
کولیک نوزادی (گریه یا بی‌قراری بیش از حد)
زردی طول کشیده نوزادی
ریفلاکس نوزادی و شیرخوارگی
عدم رشد وزن و قد مناسب شیرخواران و کودکان
استفراغ‌های متناوب و طول کشیده
اسهال حاد، طول کشیده و مزمن
یبوست مزمن
دل دردهای شکمی حاد و مزمن
مشکلات بلع (بلع دردناک، گیر کردن لقمه غذا و …)
نفخ و اتساع شکم در کودکان
خونریزی‌های گوارشی در کودکان

حساسیت‌های غذایی2. 

بیماری‌های کبدی و گوارشی تخصصی
بیماری‌های کبدی: هپاتیت ویروسی، اتوایمیون، متابولیک

بیماری‌های التهابی روده: کرون و کولیت اولسرو

سلیاک و CF (سیستیک فیبروز)

 3. اقدامات تشخیصی و درمانی پیشرفته
اندوسکوپی تشخیصی:

 تشخیص زخم‌های گوارشی، باکتری معده، تنگی‌های گوارشی، حساسیت‌های غذایی و التهابات گوارشی

برداشتن پولیپ‌های دستگاه گوارش با کلونوسکوپ

گاستروستومی اندوسکوپیک (تعبیه لوله) جهت تغذیه بیماران خاص

خارج کردن جسم خارجی از معده با اندوسکوپ

 
آدرس مطب :خیابان شریعتی غربی،کوچه بهار(۱۸),مجتمع پزشکی حکیمان.طبقه سوم 
شماره تماس مطب: 

03136249622 

03136260137 


اینستاگرام: 
Dr.shiva.khalifehsoltani