زردی یا یرقان، یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که والدین در روزهای ابتدایی تولد نوزاد خود با آن مواجه می‌شوند. 

در اغلب موارد، این زردی یک حالت فیزیولوژیک و بی‌خطر است و به دلیل نابالغ بودن کبد نوزاد در دفع بیلی‌روبین ایجاد می‌شود.

اما گاهی اوقات، زردی برای مدت طولانی‌تری ادامه پیدا می‌کند و به عنوان زردی طول‌کشیده شناخته می‌شود. 

در چنین شرایطی، ممکن است علت اصلی یک مشکل گوارشی زمینه‌ای باشد که نیازمند بررسی و درمان تخصصی است.

این مقاله به شما کمک می‌کند تا با دلایل احتمالی زردی طول‌کشیده و ارتباط آن با سلامت دستگاه گوارش نوزاد آشنا شوید و بدانید چرا مراجعه به یک فوق تخصص گوارش کودکان در این شرایط اهمیت ویژه‌ای دارد.

🧠 زردی چیست و چه زمانی طول‌کشیده محسوب می‌شود؟

زردی به تغییر رنگ پوست و چشم نوزاد به رنگ زرد گفته می‌شود که علت آن افزایش سطح بیلی‌روبین در خون است. بیلی‌روبین ماده‌ای زرد رنگ است که از تجزیه طبیعی گلبول‌های قرمز تولید می‌شود و معمولاً توسط کبد به صفرا تبدیل و از بدن دفع می‌گردد.

زردی زمانی طول‌کشیده تلقی می‌شود که:

در نوزادان ترم (رسیده) بیش از ۱۴ روز طول بکشد.

در نوزادان نارس بیش از ۲۱ روز ادامه یابد.

اگرچه بیشتر موارد زردی طول‌کشیده به دلیل زردی شیر مادر و بی‌خطر هستند، اما هر مورد از زردی طول‌کشیده نیاز به ارزیابی دقیق پزشکی دارد تا علل بیماری‌زا (پاتولوژیک) رد شوند.

💛 ارتباط زردی طول‌کشیده با مشکلات گوارشی

یکی از مهم‌ترین وظایف کبد و دستگاه گوارش، مدیریت و دفع بیلی‌روبین است. اختلال در هر مرحله از این فرآیند می‌تواند باعث تجمع بیلی‌روبین در بدن و بروز زردی طول‌کشیده شود.

برخی از دلایل گوارشی و کبدی مرتبط با این وضعیت عبارتند از:
 

🔹 آترزی صفراوی (Biliary Atresia)

یک بیماری نادر اما جدی است که در آن مجاری صفراوی به درستی شکل نگرفته یا مسدود شده‌اند. در نتیجه، صفرا به روده نمی‌رسد و بیلی‌روبین از بدن دفع نمی‌شود.

علائم آن شامل زردی طول‌کشیده، مدفوع بی‌رنگ (مانند گچ) و ادرار تیره است. این بیماری نیازمند تشخیص سریع و جراحی فوری است.
 

🔹 سندرم آلاگیل (Alagille Syndrome)

بیماری ژنتیکی نادری است که بر کبد و سایر اندام‌ها اثر می‌گذارد. در این بیماری، تعداد مجاری صفراوی در کبد کمتر از حد طبیعی است و باعث تجمع صفرا و بیلی‌روبین می‌شود.
 

🔹 کیست مجرای صفراوی (Choledochal Cyst)

در این وضعیت، مجاری صفراوی دچار تورم و اتساع غیرطبیعی می‌شوند و این انسداد باعث بروز زردی طول‌کشیده می‌گردد.
 

🔹 اختلالات متابولیک و ژنتیکی

بیماری‌هایی مانند گالاکتوزمی (Galactosemia) یا کمبود آنزیمی خاص می‌توانند عملکرد طبیعی کبد را مختل کرده و مانع از دفع بیلی‌روبین شوند.
 

🔹 کم‌کاری تیروئید مادرزادی (Congenital Hypothyroidism)

در این بیماری، غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند. این کم‌کاری می‌تواند متابولیسم بدن را کاهش داده و بر عملکرد کبد در دفع بیلی‌روبین تأثیر بگذارد.
 

🔬 تشخیص افتراقی زردی طول‌کشیده

مهم‌ترین گام در برخورد با زردی طول‌کشیده، تشخیص علت اصلی آن است. پزشک فوق تخصص گوارش کودکان با بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه و انجام آزمایش‌های تخصصی، می‌تواند منشأ مشکل را مشخص کند.

برخی از این آزمایش‌ها عبارتند از:

آزمایش بیلی‌روبین مستقیم و غیرمستقیم برای تعیین منشأ زردی.

آزمایش عملکرد کبد (LFT) جهت بررسی سلامت کبد.

سونوگرافی شکم برای مشاهده ساختار کبد و مجاری صفراوی.

اسکن HIDA که جریان صفرا از کبد به روده را بررسی کرده و انسدادهای احتمالی را نشان می‌دهد.

⚠️ اهمیت تشخیص زودهنگام و درمان

درمان زردی طول‌کشیده کاملاً به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. در بیماری‌هایی مانند آترزی صفراوی، تشخیص و درمان سریع حیاتی است. اگر این بیماری تا قبل از دو ماهگی تشخیص داده نشود، ممکن است به سیروز کبدی و در نهایت نیاز به پیوند کبد منجر

 شود.

هرگونه تأخیر در مراجعه به پزشک می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد. زردی طول‌کشیده، زنگ خطری است که شما را به سمت بررسی تخصصی هدایت می‌کند تا از سلامت سیستم گوارشی و کبدی فرزندتان اطمینان حاصل کنید.
 

💬 توصیه پایانی

اگر زردی فرزند دلبندتان پس از دو هفته از بین نرفته است، آن را نادیده نگیرید.

از درمان‌های خودسرانه یا توصیه‌های غیرعلمی پرهیز کنید و حتماً به یک فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه نمایید.

پزشک متخصص می‌تواند با دقت علت زمینه‌ای را شناسایی کرده و برنامه درمانی مناسب را برای کودک شما تدوین کند. هر روز تأخیر در تشخیص، یعنی از دست رفتن یک فرصت طلایی برای حفظ سلامت فرزندتان.

سلامتی نوزاد شما اولویت ماست ❤️

شیوا سادات خلیفه سلطانی

فوق تخصص گوارش اطفال اصفهان

سوابق علمی و تخصصی:
بورد تخصص بیماری‌های کودکان و نوجوانان
 
بورد فوق تخصصی گوارش و کبد کودکان از دانشگاه تهران
 
عضو انجمن گوارش و کبد کودکان ایران
 
عضو انجمن بیماری سلیاک و CF (سیستیک فیبروز) کودکان ایران

خدمات تخصصی دکتر شیوا سادات خلیفه سلطانی:

 گوارش و کبد کودکان1. 

مراقبت‌ها و مشکلات شایع نوزادان و کودکان
کولیک نوزادی (گریه یا بی‌قراری بیش از حد)
زردی طول کشیده نوزادی
ریفلاکس نوزادی و شیرخوارگی
عدم رشد وزن و قد مناسب شیرخواران و کودکان
استفراغ‌های متناوب و طول کشیده
اسهال حاد، طول کشیده و مزمن
یبوست مزمن
دل دردهای شکمی حاد و مزمن
مشکلات بلع (بلع دردناک، گیر کردن لقمه غذا و …)
نفخ و اتساع شکم در کودکان
خونریزی‌های گوارشی در کودکان

حساسیت‌های غذایی2. 

بیماری‌های کبدی و گوارشی تخصصی
بیماری‌های کبدی: هپاتیت ویروسی، اتوایمیون، متابولیک

بیماری‌های التهابی روده: کرون و کولیت اولسرو

سلیاک و CF (سیستیک فیبروز)
 3. اقدامات تشخیصی و درمانی پیشرفته
اندوسکوپی تشخیصی: 

تشخیص زخم‌های گوارشی، باکتری معده، تنگی‌های گوارشی، حساسیت‌های غذایی و التهابات گوارشی

برداشتن پولیپ‌های دستگاه گوارش با کلونوسکوپ

گاستروستومی اندوسکوپیک (تعبیه لوله) جهت تغذیه بیماران خاص

خارج کردن جسم خارجی از معده با اندوسکوپ

 
آدرس مطب :خیابان شریعتی غربی،کوچه بهار(۱۸),مجتمع پزشکی حکیمان.طبقه سوم 
شماره تماس مطب: 

03136249622 

03136260137 


اینستاگرام: 
Dr.shiva.khalifehsoltani