چگونه با حساسیت دندان مقابله کنیم؟

در دنیای پرهیاهوی امروز، بسیاری از ما با مشکل حساسیت دندان دست و پنجه نرم می‌کنیم. این درد تیز و ناگهانی که با خوردن و نوشیدن مواد غذایی سرد، گرم، شیرین یا ترش و حتی در مواجهه با هوای سرد به سراغمان می‌آید، می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و لذت غذا خوردن را از ما بگیرد. اما این حساسیت چیست و چگونه می‌توان با آن مقابله کرد؟ در این مقاله دکتر ندا مکانیک بهترین دندانپزشک اصفهان  جامع، به بررسی تخصصی این عارضه، دلایل بروز آن و راه‌های موثر پیشگیری و درمان می‌پردازیم.

حساسیت دندان چیست؟

برای درک بهتر حساسیت دندان، ابتدا باید با ساختار دندان آشنا شویم. دندان‌ها از چندین لایه تشکیل شده‌اند:

• مینا (Enamel): خارجی‌ترین و سخت‌ترین لایه دندان که از تاج دندان (بخش قابل مشاهده دندان بالای خط لثه) محافظت می‌کند.

• سمنتوم (Cementum): لایه‌ای که ریشه دندان را در زیر خط لثه می‌پوشاند و محافظت می‌کند.

• عاج (Dentin): لایه‌ای نرم‌تر و متخلخل‌تر که زیر مینا و سمنتوم قرار دارد. عاج از هزاران لوله‌های میکروسکوپی به نام توبول‌های عاجی تشکیل شده است. این توبول‌ها به سمت مرکز دندان که حاوی عصب (پالپ) است، امتداد دارند.

حساسیت دندان زمانی رخ می‌دهد که مینا یا سمنتوم دچار فرسایش شده و لایه عاج دندان نمایان می‌شود. در این حالت، محرک‌هایی مانند سرما، گرما، شیرینی یا اسید به راحتی می‌توانند از طریق توبول‌های عاجی به عصب دندان رسیده و باعث ایجاد درد تیز و ناگهانی شوند.

دلایل اصلی بروز حساسیت دندان

آگاهی از عوامل ایجاد کننده حساسیت، اولین گام در پیشگیری و درمان آن است. برخی از شایع‌ترین دلایل حساسیت دندان عبارتند از:

• فرسایش مینای دندان: این یکی از مهم‌ترین دلایل حساسیت است. عواملی مانند مصرف بیش از حد غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی (مرکبات، نوشابه‌های گازدار، گوجه فرنگی، سرکه)، مسواک زدن بیش از حد خشن یا با مسواک سفت، و دندان قروچه (براکسیسم) می‌توانند به تدریج مینای دندان را از بین ببرند.

• تحلیل لثه (Receding Gums): بیماری‌های لثه (مانند ژنژیویت و پریودنتیت) یا مسواک زدن نادرست می‌توانند باعث عقب‌نشینی لثه شوند و سطح ریشه دندان (که توسط سمنتوم پوشیده شده و حساس‌تر است) را در معرض محیط دهان قرار دهند.

• پوسیدگی دندان (Dental Caries): حفره‌های ایجاد شده در اثر پوسیدگی، مینا و عاج دندان را تخریب کرده و باعث رسیدن محرک‌ها به عصب می‌شوند.

• شکستگی یا ترک‌خوردگی دندان: حتی ترک‌های کوچک و نامرئی در دندان می‌توانند راهی برای ورود باکتری‌ها و محرک‌ها به داخل دندان و ایجاد حساسیت باشند.

• پرکردگی‌های قدیمی یا معیوب: پرکردگی‌های فرسوده یا ترک‌خورده می‌توانند باعث نشت مایعات به زیر پرکردگی و تحریک عصب شوند.

• دندان قروچه (Bruxism): ساییدن و فشار دادن دندان‌ها به یکدیگر، به مرور زمان باعث ساییدگی مینا و نمایان شدن عاج دندان می‌شود.

• درمان‌های دندانپزشکی اخیر: برخی از درمان‌ها مانند سفید کردن دندان، جرم‌گیری، یا نصب روکش و بریج می‌توانند به صورت موقت باعث حساسیت دندان شوند که معمولاً پس از مدتی برطرف می‌شود.

• ریفلاکس معده و بیماری‌های مرتبط با اسید معده: اسید معده که به دهان باز می‌گردد، می‌تواند مینای دندان را حل کند.

• مصرف برخی دهانشویه‌ها: برخی دهانشویه‌ها که حاوی الکل یا اسید هستند، می‌توانند باعث تحریک و افزایش حساسیت شوند.

راه‌های مقابله با حساسیت دندان: پیشگیری و درمان

خوشبختانه، با تشخیص صحیح علت و رعایت نکات بهداشتی و درمانی، می‌توان حساسیت دندان را کنترل و حتی از بین برد.

۱. اصلاح عادات بهداشتی دهان و دندان: کلید پیشگیری

• انتخاب مسواک مناسب: از مسواک نرم استفاده کنید. مسواک‌های سفت می‌توانند به مینای دندان و لثه‌ها آسیب برسانند.

• تکنیک صحیح مسواک زدن: به آرامی و با حرکات دورانی مسواک بزنید. از فشار آوردن بیش از حد به دندان‌ها خودداری کنید. مسواک را با زاویه ۴۵ درجه نسبت به خط لثه نگه دارید.

• استفاده از خمیردندان‌های مخصوص دندان‌های حساس: این خمیردندان‌ها حاوی ترکیباتی مانند نیترات پتاسیم یا کلرید استرانسیم هستند که با مسدود کردن توبول‌های عاجی یا آرام کردن اعصاب دندان، به کاهش حساسیت کمک می‌کنند. معمولاً چند هفته زمان لازم است تا اثرات این خمیردندان‌ها مشهود شود. برای اثربخشی بیشتر، می‌توانید مقدار کمی از خمیردندان را مستقیماً روی دندان حساس قرار دهید.

• استفاده منظم از نخ دندان: نخ دندان کشیدن روزانه به حذف پلاک و ذرات غذا از بین دندان‌ها و زیر خط لثه کمک می‌کند و از بیماری‌های لثه که می‌توانند منجر به حساسیت شوند، پیشگیری می‌کند.

• دهانشویه‌های حاوی فلوراید: برخی دهانشویه‌ها به تقویت مینای دندان کمک کرده و حساسیت را کاهش می‌دهند. از مصرف دهانشویه‌های حاوی الکل یا اسید خودداری کنید.

۲. تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی

• کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی و شیرین: مصرف مرکبات، نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌های صنعتی، قهوه، چای و شیرینی‌جات را محدود کنید. اگر این مواد را مصرف می‌کنید، سعی کنید بلافاصله پس از مصرف، دهان خود را با آب ساده بشویید تا اسیدها خنثی شوند. حداقل نیم ساعت صبر کنید و سپس مسواک بزنید تا از سایش مینای دندان جلوگیری شود.

• جویدن آدامس بدون قند: جویدن آدامس بدون قند باعث افزایش ترشح بزاق می‌شود که به شستشوی اسیدها و تقویت مینای دندان کمک می‌کند.

• مدیریت دندان قروچه: اگر عادت به دندان قروچه در خواب دارید، با دندانپزشک خود مشورت کنید. ممکن است نیاز به استفاده از محافظ دهان (نایت گارد) در شب داشته باشید.

• کاهش استرس: استرس می‌تواند عامل تشدید دندان قروچه باشد.

۳. درمان‌های دندانپزشکی تخصصی

در صورتی که با رعایت نکات بالا، حساسیت دندان بهبود نیافت، مراجعه به دندانپزشک ضروری است. دکتر ندا مکانیک، بهترین دندانپزشک اصفهان، با بررسی دقیق علت حساسیت، بهترین روش درمانی را پیشنهاد می‌دهد:

• فلورایدتراپی (Fluoride Application): دندانپزشک می‌تواند با استفاده از ژل یا وارنیش‌های فلوراید با غلظت بالا، مینای دندان را تقویت کرده و توبول‌های عاجی را مسدود کند. این روش به کاهش حساسیت کمک شایانی می‌کند.

• باندینگ (Bonding): در مواردی که تحلیل لثه باعث نمایان شدن ریشه دندان شده است، دندانپزشک می‌تواند با استفاده از مواد رزین کامپوزیت (همرنگ دندان)، سطح ریشه را بپوشاند و از تحریک آن جلوگیری کند.

• پیوند لثه (Gum Grafting): در موارد شدید تحلیل لثه، ممکن است نیاز به جراحی پیوند لثه باشد تا بافت از دست رفته جبران شده و ریشه دندان محافظت شود.

• پر کردن یا ترمیم پوسیدگی: اگر علت حساسیت، پوسیدگی یا پرکردگی معیوب باشد، دندانپزشک با ترمیم یا تعویض پرکردگی مشکل را برطرف می‌کند.

• عصب کشی (Root Canal Treatment): در صورتی که حساسیت شدید و پایدار باشد و سایر روش‌ها موثر واقع نشوند، و یا اگر دندان دچار عفونت پالپ شده باشد، عصب کشی به عنوان آخرین راه حل برای از بین بردن درد و حساسیت تجویز می‌شود. در این روش، پالپ دندان (عصب و بافت‌های نرم) برداشته شده و کانال‌های ریشه پر می‌شوند.

• استفاده از لیزر: در برخی موارد، لیزر درمانی نیز می‌تواند برای بستن توبول‌های عاجی و کاهش حساسیت موثر باشد.

چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟

اگر حساسیت دندان شما:

• بیش از چند روز طول بکشد.

• با درد شدید همراه باشد.

• با تغییرات دمایی (سرد و گرم) یا شیرینی‌جات تشدید شود.

• با درمان‌های خانگی و خمیردندان‌های مخصوص حساسیت بهبود نیابد.

• همراه با علائم دیگری مانند تورم لثه، بوی بد دهان، یا تب باشد.

حتماً برای معاینه و تشخیص علت اصلی به دندانپزشک مراجعه کنید. نادیده گرفتن حساسیت دندان می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تر و حتی از دست دادن دندان شود. دکتر ندا مکانیک با سال‌ها تجربه و استفاده از به‌روزترین تکنیک‌ها، آماده ارائه بهترین خدمات دندانپزشکی در اصفهان برای مقابله با حساسیت دندان و سایر مشکلات دهان و دندان شماست. سلامتی دهان و دندان شما، سرمایه شماست.


وبسایت دکتر ندا مکانیک

صفحه اینستاگرام دکتر ندا مکانیک بهترین دندانپزشک اصفهان

بهترین دندانپزشک اصفهان در دکتر آف